Từ
Vốn ra đời vào cuối đời Đường, do thơ Đường biến thể mà thành. Từ là lời thơ của các điệu nhạc có sẵn, vì vậy số câu, sốchữ, âm điệu của từ là tuỳ thuộc vào các điệu nhạc, do đó càu thơ của từ thưởng dài ngắn không đều nhau chứ không phải bị ràng buộc bởi những quy tắc chặt chẽ như thơ Đường.
Đời Tống là thời kì phát triển nhất của từ. Những người sáng tác từ nổi tiếng lúc bấy giở là Liễu Vĩnh, Tô Thức, Tân Khí Tật, nữ sĩ Lý Thành Chiếu v.v…
Do sự phát triển của từ, ca hát trở thành một môn nghệ thuật rất thịnh hành trong xã hội thượng lưu và đô thị. Lúc bấy giở, trong cung đình thì thiết lập “giáo phưởng”, ở các thành phố lớn thì có “ca lâu”, thậm chí trong phủ riêng của một sốquý tộc quan lại lớn cũng nuôi đào hát và vũ nữ.
Kịch
Là hình thức văn học nghệ thuật tiêu biểu của đời Nguyên. Từ thời Tống, Kim, loại kịch đơn giản phối hợp giữa hát, nói, múa, đàn đã xuất hiện. Trên cơ sở kế thừa và tổng hợp các hình thức nghệ thuật như từ, hí kịch và những câu chuyện lưu truyền trong nhân dân, các nhà biên kịch đời Nguyên đã dựng nên những vở ca vũ kịch hoàn chỉnh. Số kịch bản đã biên soạn dược là khoảng 500 vở, nhưng lưu truyền đến nay chỉ còn hơn 100 tác phẩm mà thôi. Nhà soạn kịch ưu tú nhất đời Nguyên là Quan Hán Khanh. Ông viết được hơn 60 kịch bản, nay còn truyền lại 18 tác phẩm, trong đó các vở Đậu Nga oan (nỗi oan của nàng Đậu Nga), Bái nguyệt đình (Nhà đón trăng), Vọng giang đình (Nhà ngắm sông), Đơn dao hội (Đơn dao dự hội) v.v… là có giá trị nhất. Qua các tác phẩm ấy, tác giả đã lên án nền thống trị tàn bạo của quý tộc Mông cổ và thể hiện tinh thần đấu tranh vì chính nghĩa của mình.
Ngoài Quan Hán Khanh, Vương Thực Phủ, tác giả vở kịch Tây sương kí (Mái Tây), cũng là một nhà soạn kịch nổi tiếng lúc bấy giở.
Tiểu thuyết là một hình thức văn học mới bắt đầu phát triển từ thời Minh – Thanh. Trước đó, ở các thành phố lớn thường có những người chuyên làm nghề kể chuyện, đề tài của họ thường là những sự tích lịch sử. Dựa vàonhững câu chuyện ấy, các nhà văn đã viết thành các “tiểu thuyết chu hồi”. Những tác phẩm lớn và nổi tiếng trong giai đoạn này là Truyện Thuỷ hửcủa Thi Nại Am, Tam quốc chí diễn nghĩacủa La Quán Trung, Tây du kí của Ngô Thừa Ân, Nho lâm ngoại sử của Ngô Kính Tử, Hông lâu mộng của Tào Tuyết Cần v.v…
Truyện Thuỷ hử kể lại cuộc khởi nghĩa nông dân ở Lương Sơn Bạc do Tống Giang lãnh đạo. Vì vậy thời Minh – Thanh, tác phẩm này bị xếp vào loại sách cấm, nhưng sự tích các anh hùng Lương Sơn Bạc thì vẫn được lưu truyền trong nhân dân và đã có tác dụng cổ vũ rất lớn đối với sự đấu tranh của nông dân chống sự áp bức bóc lột của giai cấp phong kiến.
Tam Quốc chí diễn nghĩa bắt nguồn từ câu chuyện ba người Lưu Bị, Quan Vũ và Trương Phi kết nghĩa ở vưởn đào lưu truyền trong dân gian, nội dung miêu tả cuộc đấu tranh vềquân sự, chính trị phức tạp giữa ba nước Ngụy – Thục – Ngô.
Tây du kí viết về truyện Huyền Trang và các đồ đệ tìm đườngsang Ấn Độ lấy kinh Phật, trải qua rất nhiều gian nan nguy hiểm ở dọc đường, cuối cùng đã đạt được mục đích. Trong tác phẩm này, tác giả đã đặc biệt miêu tả Tôn Ngộ Không thành một nhân vật hết sức thông minh, mưu trí, dũng cảm và nhiệt tình, đồngthời qua Tôn Ngộ Không tính chất chống phong kiến của tác phẩm được thể hiện rất rõ rệt.
Nho lâm ngoại sử là bộ tiểu thuyết trào phúng viết về truyện làng Nho. Qua tác phẩm này, Ngô Kính Tử đã đả kích chế độ thi cử đương thời và mỉa mai những cái xấu xa của tầng lớp trí thức phong kiến dưới chế độ thi cử đó.
Hồng lâu mộng viết về câu chuyện hưng suy của một gia đình quý tộc phong kiến và chuyện yêu đương giữa một đôi thiếu niên, qua đó để vẽ nên bộ mặt của xã hội phong kiến Trung Quốc trong giai đoạn suy tàn. Bằng cách xây dựng cho hai nhân vật chính của tác phẩm là Giả Bảo Ngọc và Lâm Đại Ngọc tính cách chống đối chế độ thi cử, chế độ quan trưởng, đạo đức và lễ giáo phong kiến, khát vọng tự do và hạnh phúc, đồngthời dành cho những người thuộc tầng lớp bị coi là thấp kém, những tâm hồn cao đẹp và tình cảm chân thành, tác giả đã đánh khá mạnh vào hệ ý thức của giai cấp phong kiến lúc bấy giờ. Vì vậy, Hồng lâu mộng được đánh giá là tác phẩm có giá trị nhất trong kho tàng văn học hiện thực cổ điển Trung Quốc.
Từ khóa tìm kiếm nhiều:
lich su the gioi
